Cultuur

Bebouwing 1850 (bebouwingslinten) (3)

1476 (7)

1795 (9)

speerpunt archeologie (11)

speerpunt militair erfgoed (13)

CHAT - deelgebieden (15)

Waardemeter forten (48)

Digitale cultuurhistorische atlas van de Provincie Utrecht (CHAT), speerpunt militair erfgoed (punten). Voor het militair erfgoed van de voormalige waterlinies ligt de opgave vooral op het via gebiedsontwikkelingen versterken en beleefbaar maken van de linies in het landschap. Voor het modernere militaire erfgoed op en rond de voormalige Vliegbasis Soesterberg ligt de opgave in het behouden en versterken van diverse uiteenlopende defensiestructuren. De provincie Utrecht kent een aantal grotere gebiedsgerichte ontwikkelingstrajecten rond de voormalige waterlinies: de Nieuwe Hollandse Waterlinie, de Grebbelinie en de Stelling van Amsterdam. Deze programma’s zijn voor een belangrijk deel in uitvoering en de inzet is om deze uitvoering verder te ondersteunen. Het accent ligt op het versterken van de linies in het landschap. Ook liggen er kansen op het gebied van publieksbereik. Relatief nieuw in dit spectrum is het militaire erfgoed op de Utrechtse Heuvelrug, op en rond de voormalige Vliegbasis Soesterberg. Voor de gebiedsontwikkeling ter plekke is een belangrijke opgave het behouden en waar mogelijk beter publiekstoegankelijk en beleefbaar maken van de uiteenlopende cultuurhistorische waardevolle defensiestructuren die in dit gebied aanwezig zijn (van de Franse Tijd tot en met de Koude Oorlog). Deze vormen tevens een belangrijke inspiratiebron voor de transformatieopgave waar dit gebied voor staat. De bijlage Cultuurhistorie van de Provinciale Ruimtelijke Verordening bevat een beschrijving van de specifieke kenmerken van de verschillende zones militair erfgoed. In de gebiedsvisie De Grebbelinie boven water zijn tien gezichten benoemd die de essentiële waarden van de linie in het huidige landschap naar voren brengen. De nationale visie voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie staat geformuleerd in Panorama Krayenhoff.

CHAT - vlakken (67)

CHAT - punten (69)

CHAT - overig (lijnen) (71)

CHAT - archeologie (vlakken) (73)

CHAT - archeologie (punten) (75)

CHAT - agrarisch cultuurlandschap (lijnen) (77)

CHAT - militair erfgoed (vlakken) (79)

CHAT - militair erfgoed (punten) (81)

CHAT - historische buitenplaatsen (lijnen) (83)

archeologische boringen (86)

ingesneden dalmeanders uit Vroeg en Midden Holoceen (10000 - 3850 BC) (88)

crevasse (90)

Deze dataset en beknopte toelichting bevat de reconstructie van de ontwikkeling van het netwerk van stroomgordels in de Rijn-Maas delta in het Holoceen. Vanaf 9000 jaar geleden werden nieuwe riviertakken gevormd, weer verlaten en opgevolgd door jongere takken. Ook de mens heeft de vorming van het netwerk beinvloed, in de jongste millennia. De zandbanen zijn hydrologische en archeologisch belangrijke elementen in de bovenste meters van de ondergrond van de delta. Het zijn zandige grondwatervoerende zandbanen die pakketten klei en veen in de delta versnijden. Deze vorm(d)en subtiel hogere ruggen in de van nature drassige delta, waarlangs bewoning zich concentreerde en verplaatste en van waar uit ontginning begon. Op de Universiteit Utrecht wordt sinds 1999 een GIS bijgehouden waarin de reconstructie van het riviernetwerk door de tijd wordt bijgehouden (K.M. Cohen, UU; Berendsen & Stouthamer, 2001; Berendsen, Cohen & Stouthamer, 2001; 2007). Anno 2012 baseert de kartering van beddinggordels zich op 1. boorgegevens, 2. het actueel hoogtebestand Nederland (www.ahn.nl) en 3. sedimentologische en geomorfologische interpretatie principes. De datering ervan volgt met name uit 1. 14C dateringen, 2. archeologische vondst complexen, 3. historische bronnen, en 4. geologische versnijdingsprincipes. De hier gedeponeerde versie is geproduceerd in 2011 - 2012. Het betreft een volledige herziening en aanzienlijke uitbreiding van het eerder gekarteerde gebied.